Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có nhiều thay đổi lớn nhằm tiếp tục hoàn thiện chính sách an sinh xã hội, bảo vệ quyền lợi của người lao động và đảm bảo tính bền vững của quỹ bảo hiểm xã hội. Luật quy định chi tiết về đối tượng, mức đóng, quyền lợi hưởng bảo hiểm xã hội bắt buộc và tự nguyện, đồng thời bổ sung nhiều quy định mới. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025.
1. Mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc
- Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh;
- Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố;
- Người lao động làm việc không trọn thời gian;
- Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương.
2. Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH dựa vào mức tham chiếu
Mức tham chiếu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ BHXH.
- Đối với BHXH tự nguyện: Tối thiểu bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn, hiện là 1,5 triệu đồng/tháng và tối đa bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.
- Đối với BHXH bắt buộc: Tối thiểu bằng mức tham chiếu và tối đa bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.
Khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu bằng mức lương cơ sở. Tại thời điểm mức lương cơ sở bị bãi bỏ thì mức tham chiếu không thấp hơn mức lương cơ sở đó.
3. Bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội cho người không có lương hưu
Công dân Việt Nam được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội khi có đủ các điều kiện:
(i) Từ đủ 75 tuổi trở lên;
(ii) Không hưởng lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng;
(iii) Có văn bản đề nghị hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Nếu công dân Việt Nam từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và đáp ứng đủ điều kiện quy định tại điểm (ii) và điểm (iii) thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
4. Rút ngắn điều kiện về thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu
Người lao động chỉ cần tích lũy từ đủ 15 năm đóng BHXH trở lên (thay vì 20 năm như quy định trước đây) thì sẽ có cơ hội được giải quyết hưởng lương hưu khi đủ tuổi.
Lưu ý: Người lao động tham gia BHXH bắt buộc rút tiền 1 lần sau thời điểm Luật mới có hiệu lực thì ở lần đóng bảo hiểm sau phải tích lũy đủ 20 năm đóng BHXH thì mới được hưởng lương hưu, trừ trường hợp nghỉ hưu do suy giảm khả năng lao động.
Quy định mới khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần.
5. Bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện
Theo quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội 2014 thì bảo hiểm xã hội tự nguyện chỉ bao gồm chế độ hưu trí và chế độ tử tuất. Tuy nhiên, Luật mới đã bổ sung chế độ thai sản vào nhóm quyền lợi mà người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng.
Người tham gia BHXH tự nguyện đáp ứng đủ điều kiện theo quy định được hưởng trợ cấp thai sản với mức là 2 triệu đồng cho mỗi con mới sinh, do ngân sách nhà nước bảo đảm, người lao động không phải đóng thêm.
6. Xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH
Đối với hành vi chậm đóng BHXH và trốn đóng BHXH, doanh nghiệp buộc phải đóng đủ số tiền BHXH chậm đóng, trốn đóng; nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHXH chậm đóng, trốn đóng và số ngày chậm đóng, trốn đóng; xử phạt vi phạm hành chính theo quy định; không xem xét trao tặng các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng. Riêng đối với hành vi trốn đóng còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Ngoài ra, để đảm bảo quyền lợi của người lao động, Luật mới đã bổ sung trách nhiệm người sử dụng lao động bồi thường cho người lao động nếu không tham gia hoặc tham gia BHXH bắt buộc không đầy đủ, không kịp thời, gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động.
______________________
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn.
𝟏𝟗𝟖𝟗 𝐋𝐀𝐖
Website: 1989law.vn
Hotline: (+84) 945.45.45.11
Địa chỉ: Tầng 18, Tòa nhà The Nexus, 3A – 3B Tôn Đức Thắng, Phường Sài Gòn, Thành phố Hồ Chí Minh 700000, Việt Nam